Benieuwd naar de kennis en tools uit recent hersen- en gedragsonderzoek binnen onderwerpen zoals motivatie om te leren, sociale veiligheid op school en jeugdcriminaliteit? En naar tips voor hoe je deze informatie kan toepassen in de praktijk? Ons digitale informatieboek biedt handvatten voor professionals die met jongeren werken, zoals docenten, mentoren, jongerenwerkers en pedagogen.
De tips, tools en laatste kennis komen voort uit vier jaar aan intensieve samenwerking tussen een team van meer dan 50 multidisciplinaire wetenschappers en praktijkpartners. Middels het NeurolabNL Startimpuls programma, gefinancierd via het Nationale Wetenschapsagenda programma van NWO, werkten zij aan ‘Optimale condities voor onderwijs en veiligheid voor jongeren’.
Tijdens het Startimpuls symposium op 31 januari presenteerde het team van NeurolabNL het boek op feestelijke wijze. De kinderombudsvrouw, burgemeester van Leiden, rector en decaan van de Universiteit Leiden lieten zich buitengewoon lovend uit over de ontwikkelingen om in samenwerking tussen praktijk en wetenschap tot nieuwe, praktisch toepasbare kennis te komen. ‘Het project is een prachtig voorbeeld van waar we als Faculteit Sociale Wetenschappen naar toe willen‘, aldus decaan Paul Wouters.
Tafelgesprek met Margrite Kalverboer, Hester Bijl, presentatrice Minchenu Maduro, Henri Lenferink en Paul Wouters.
Motivatie en optimale leercondities
Hoe help je studenten om gemotiveerd te raken, hun talenten te gebruiken, in beweging te komen? Het NeurolabNL Startimpuls onderzoek laat zien dat de zelfdeterminatietheorie hierbij een grote rol speelt. Deze theorie gaat ervan uit dat mensen gemotiveerd raken, als zij ervaren dat aan de drie basisbehoeften van zelfstandigheid, competentie en verbondenheid wordt voldaan. Wetenschappers ontwikkelden in samenwerking met Avans Hogeschool de Motivatie-motor, een lesmodule voor docenten die ingaat op de werking en ontwikkeling van de hersenen om jongeren zo goed mogelijk te ondersteunen in hun leerproces.
Sociale buitensluiting en anti-pestprogramma’s
Kinderen die gepest worden, hebben veel negatieve ervaringen met andere kinderen. Uit onderzoek blijkt dat dit van invloed is op de signalen die deze kinderen zien in sociale interacties én de interpretaties van deze signalen. Ze verwachten bijvoorbeeld vaker dat andere kinderen ze afwijzen, met name wanneer de situatie onduidelijk is. Dit gedrag is in lijn met de sociale informatieverwerkingstheorie: deze theorie wijst er namelijk op dat eerdere ervaringen vormgeven aan de manier waarop je nieuwe sociale situaties beoordeelt. Dit betekent dat wat je eerder hebt meegemaakt beïnvloedt hoe je nieuwe situaties interpreteert. Deze informatie zetten we in om anti-pestprogramma’s te optimaliseren, bijvoorbeeld door kinderen te helpen elkaars gebruiksaanwijzing beter te begrijpen.
Antisociaal gedrag en criminaliteit
Om beter te begrijpen waardoor sommige jongeren antisociaal gedrag ontwikkelen, richtte het NeurolabNL Startimpuls onderzoek zich op neurobiologische aanwijzingen. Bijvoorbeeld hartslag en hormonen zoals cortisol en testosteron. Deze markers helpen om antisociaal gedrag bij jongeren te begrijpen. Onderzoekers laten zien dat het belangrijk is om verschillende niveaus van verklaring te integreren: iemands omgeving, persoonlijkheidskenmerken, breinontwikkeling en aanleg. De online lesmodule Brainstorm helpt professionals om antisociaal gedrag bij jongeren beter te begrijpen vanuit hun biologische, psychologische en sociale ontwikkeling.
Fysiologische meetinstrumenten in de praktijk: Wearables
Door toepassing van draagbare meetinstrumenten komt de wetenschap met één been in de praktijk te staan. Kleine draagbare apparaatjes maken het mogelijk dat wetenschappers metingen kunnen doen van stimuli zoals hartslag en zweetrespons, terwijl proefpersonen bijvoorbeeld in de klas zitten in plaats van in het lab. Startimpuls onderzoek laat zien dat deze metingen steeds betrouwbaarder zijn en gebruikt kunnen worden om aandacht in de klas te meten. Door leerlingen te betrekken bij het onderzoek, leren we dat zij zelf ook de meerwaarde inzien van het gebruik van wearables om docenten te helpen hun lessen te optimaliseren.
Op de website van Universiteit Leiden lees je meer over de visie van de kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer, de burgemeester van Leiden Henri Lenferink, rector van de Universiteit Leiden Hester Bijl, en decaan van de Faculteit Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Leiden Paul Wouters.
Meer lezen over de vier onderzoekslijnen? Download gratis het informatieboek ‘Onderwijs en veiligheid van jongeren: een samenwerking tussen wetenschap en maatschappij’.
Beelden eindsymposium: Marc de Haan
Vormgeving interactieve PDF: Mark van Rotterdam